Elsevier; interview Iman Stratenus TNT; ' Aziaten vinden het zielig als je kwaad wordt'; 24 juni 2010

Iman Stratenus; foto: Frans Schellekens
Regelmatig staat Iman Stratenus (39) op zijn hoofd om tot nieuwe inzichten te komen. De General Manager van TNT Express China is yoga adept en behoort tot de gevorderden.
‘Ik werkte een paar jaar als consultant bij McKinsey waar de sfeer zeer competitief was. Ik was heel ongeduldig; alles moest nu, nu! Yoga bood tegenwicht. Bij Yoga draait het niet om prestaties, het leert me naar het grote geheel te kijken en ik krijg er meer zelfbeheersing door.’
Die zelfbeheersing kwam goed van pas in Vietnam waar hij in 2005 neerstreek voor TNT (leidinggeven trok hem meer dan adviseren; vandaar de overstap naar het bedrijfsleven), en in China waar hij in 2007 aan de slag ging. ‘Aziaten vinden het heel zielig als je boos wordt op de werkvloer. Je verliest niet alleen je gezicht maar ook je status en leiderschap.’
Ook privé gezien heeft hij baat bij de kalmte die hij uitstraalt. Stratenus en zijn vrouw hebben inmiddels vier kinderen onder de vier jaar. En wonen in de hectische binnenstad van Sjanghai. Dat is aan hem besteed. ‘Ik verbaas me nog iedere dag over wat ik zie op straat en over alle veranderingen, die zich in razend tempo voltrekken. Ik heb grote bewondering voor de daadkracht van de Chinezen.’
Hij begon in China als Marketing en Sales directeur maar kreeg anderhalf jaar later de dagelijkse leiding over TNT Express. Het bedrijf telt 34 kantoren verspreid over het land en 3000 werknemers. ‘Daar zit één Westerling tussen: ik.’
Zusterbedrijf is het Chinese Hoau. Door de overname van Hoau in 2007 werd TNT, na China Post, de tweede grootste pakjesbezorger. Stratenus: ‘Hoau levert miljoenen pakketten per maand af in China. Wij verzorgen de internationale vracht.’
In China is een lage prijs nog altijd belangrijker voor de consument dan een stipte levering. De marges zijn klein. TNT besloot grote spelers, zoals DHL, Fedex en en UPS, te beconcurreren op dienstverlening.
Mensen geloven vooral in veranderingen die ze zelf aandragen, stelt Stratenus. ‘Dus heb ik een cultuurtrip georganiseerd langs alle vestigingen en werknemers gevraagd zelf met voorstellen te komen.’ Het initiatief werd enthousiast ontvangen. ‘In Shenyang bijvoorbeeld voerden drie medewerksters om 7 uur ’s ochtends, in danspak een rapnummer op. Over het belang van teamwork.’
Alles begint met een goede bedrijfsstrategie. Maar voor het behalen van betere resultaten is de cultuur binnen een bedrijf en hoe mensen samenwerken, veel belangrijker. Aldus Stratenus. De volgende stap was het oplossen van interne strubbelingen. ‘In China is een waterscheiding tussen de generatie X, die is geboren vóór 1980 toen de één-kind politiek werd ingevoerd, en de generatie Y die daarna komt. X vindt Y heel verwend want die generatie heeft het economisch goed en een betere opleiding en alle aandacht thuis gekregen.’
‘Tegelijkertijd ligt er een enorme druk op generatie Y om aan de hoge verwachtingen van de familie te voldoen. Wat leidt tot faalangst en uitval. We moesten generatie X opnieuw leren omgaan met generatie Y: niet het negatieve, maar het positieve benadrukken.’
Het bedrijfsleven in China klaagt over snelle personeelswisselingen. Werknemers kennen geen loyaliteit? ‘Dat is een fabeltje,’ zegt Stratenus. ‘Zolang mensen voldoende toekomstperspectief hebben, blijven ze. Aanvankelijk was het verloop binnen TNT groot. Veel vasteland Chinezen dachten dat ze nooit door het glazen plafond konden breken. Onder het topmanagement zat een laag met Taiwanezen, Singaporezen en Hong Kong Chinezen. Pas toen we van die mensen afscheid namen en doorgroeimogelijkheden creëerden, kwam er een omslag. Van de top 100 is de afgelopen anderhalf jaar niemand vertrokken.’
Door de kredietcrisis belandde TNT wereldwijd in zwaar weer. Maar de activiteiten in China werden niet geraakt. Cijfers mag Stratenus niet geven. ‘Sinds 2006 is de omzet verdubbeld. Inmiddels is TNT wat betreft de expressveacht van China naar Europa, de grootste speler.’
Wordt de logistieke dienstverlener ook geraakt door de schaduwkant van het zakendoen: regels die voortdurend veranderen en corruptie? Volgens de Nederlandse internetondernemer Marc van der Chijs (computerspelletjes, zoekmachine Tudou) is het onmogelijk om in China sneller licenties te krijgen of informatie over nieuwe wetten en regels, als je er niet voor betaalt (bron: NRC Handelsblad). Omkoperij is onvermijdelijk?
Stratenus: ‘In onze industrie doen we daar niet aan. We trekken gezamenlijk op met de grote internationale spelers en ik kan prima mijn weg vinden binnen de ministeries voor de aanvraag van licenties. China is al veel transparanter geworden. Wel is de regelgeving heel bureaucratisch. Dan heb ik opeens drie licenties nodig voor één stap. Maar over alles valt te praten. Zolang je maar glashelder bent over je intenties.’
Ook over politiek? ‘Taboe zijn Tibet, Taiwan en Tiananmen. Maar over andere onderwerpen heb ik hele open gesprekken. De eenheid bewaren binnen China is het allergrootste belang. Veel Chinezen vinden het begrijpelijk dat dit soms leidt tot keihard optreden ten aanzien van opstandelingen of activisten. Maar ze zijn bijzonder trots op hun land en begrijpen niet dat er vaak zo negatief over wordt geschreven in het Westen. ‘Wij hebben honderden miljoenen mensen uit de armoede getild; dat is toch een verbetering van de mensenrechten?’ Zeggen ze dan.’
Niet de mensenrechten, maar de inkomenverschillen vormen de grootste bedreiging voor de stabiliteit, meent Stratenus. ‘Die zijn gigantisch. Ik zie het ook binnen TNT. Mijn eigen salaris buiten beschouwing gelaten, zit er tussen de lonen van de onderste laag en die van de toplaag, een factor 50. Ondenkbaar in Nederland. Steeds meer Chinezen raken gefrustreerd door die verschillen tussen arm en rijk.’

CV
Juli 2008 - heden Managing Director TNT Express China
Januari 2007-juli 2008 Marketing & Sales Director TNT Express Greater China
2005 - 2007 Managing Director TNT Express Vietnam
2003 - 2005 Manager Board Projects TNT
2001 - 2003 Consultant McKinsey & Company
1997 - 2001 Advocaat De Brauw Blackstone Westbroek

Lunch
Restaurant South Memory
Chinese keuken uit de provincie Hunan
Gestoomde vissenkop met rode pepers
Boontjes met pepers
Sla met sesamsaus-dressing
Rijst
Kumquat thee
Kosten: 170 RMB = 18.50 euro