Hong Kong november 2019; Het is erop of eronder

De verkiezingsdag begon met de prangende vraag: wat trek ik aan? Dat lag gevoelig want kleur was in Hong Kong opeens een statement. Zwart stond voor de pro-democratie aanhangers, donkerblauw voor het pro-Beijing establishment. Ik wilde mensen van beide kanten spreken dus koos voor mintgroen. 
Normaal gesproken stellen districtsverkiezingen niet zoveel voor in Hong Kong, leden van districtsraden gaan over praktische zaken als extra stoplichten of zebrapaden en ze adviseren het stadsbestuur. Maar na vijf maanden van protesten stonden ze voor iets groters: een referendum over het pro-Beijing bestuur onder leiding van Carrie Lam. 
Vanuit mijn hotelkamer in de volkswijk Wan Chai keek ik pal uit op een flat met 120 appartementen. Op een overdekt balkon met een wasmachine en opgeslagen huisraad, hing een vrouw natte handdoeken aan de lijn. Toen ze me zag staan stak ze triomfantelijk haar hand omhoog, de vingers gespreid: het was het symbool voor de vijf eisen van de protestbeweging (onder meer de oprichting van een onderzoekscommissie naar het politiegeweld, algemeen kiesrecht in Hong Kong zonder inmenging van Beijing en amnestie voor opgepakte demonstranten.)

Ik ging met Kathryn naar de wijk North Point waarin veel Chinezen wonen. En dat worden er steeds meer want naar schatting steken dagelijks 115 Mainland Chinese, zoals ze worden genoemd, de grens over met Hong Kong. Ook dat draagt bij aan het schrijnend tekort aan (betaalbare) appartementen.
Niet verrassend is North Point pro-Beijing. Maar nu deden er voor het eerst in hele lange tijd in het district ook pro-democratie kandidaten mee. Kortom: er viel eindelijk iets te kiezen.
De nieuwe kandidaten waren opmerkelijk jong en gedreven. Zoals de bankmedewerker Jacklyn Chau (23), onberispelijk gekleed en gecoiffeerd. Met een beminnelijke glimlach op haar gezicht en een microfoon in de hand, pleitte ze onvermoeibaar voor verbeteringen in de vervallen buurt èn voor een onderzoek naar het politiegeweld in Hong Kong. Zelf was ze gemolesteerd tijdens het flyeren en opgepakt bij een van de demonstraties. 
In de buurt hing een opgewonden sfeer want vandaag kwam het erop aan; voor de stemlokalen stonden ellenlange rijen, zoals in heel Hong Kong trouwens. De geruchtenmachine werkte op volle toeren. Als je niet op tijd stemde zouden anderen jouw naam kunnen misbruiken om een dubbele stem uit te brengen. Er zouden busladingen met Mainland Chinese in Hong Kong zijn gearriveerd om als stemvee te dienen voor het pro-establishment en op sommige plaatsen zouden mensen goodiebags krijgen als ze beloofden voor een bepaalde kandidaat te kiezen.  ‘De geruchten kloppen allemaal,’ zei Kathryn. ‘Maar ze zijn moeilijk te bewijzen’.

The election rocks! 
De rijen werden langer en langer. (foto: Euronews)
Een jonge vrouw stond al een uur te wachten in de warme zon. ‘Ik heb het er voor over,' zei ze. ‘De hoge opkomst is goed want onze toekomst staat op het spel.’ Op wie ze ging stemmen wilde ze niet zeggen maar later zat ze - niet geheel toevallig - aan de rijst met zalm in het Lung Mun café.
Dat was in het nieuws geweest omdat het herhaaldelijk gratis maaltijden en water had verstrekt aan uitgeputte demonstranten. Deze actie legde het café geen windeieren. ‘Het eten is niet eens zo goed maar er staan nu iedere dag wachtrijen voor Lung Mun,’ vertelde Kathryn.
We probeerden ook contact te maken met pro-Beijing aanhangers op straat maar ze waren niet happig op een gesprek met een journalist uit Holland. Niet getreurd, in de wijk Sheung Wan - dichter bij het financiële centrum - wilde de 26-jarige kandidaat Cheung Ka Yan ons kort te woord staan.
Ze stond voor de lobby van het Travel Lodge hotel met haar entourage: twee mannen van middelbare leeftijd en een persmedewerker. ‘Ik ben hier geboren en getogen en wil me inspannen voor de buurt en de gemeenschap. En ik wil dat er een einde komt aan het geweld in Hong Kong,’ zei ze strijdlustig. De entourage knikte goedkeurend. ‘Ik ben het helemaal niet eens met de agressieve manier waarop er wordt gepleit voor democratische hervormingen.’

Wat vond ze van de vijf eisen van de betogers? ‘Ik ben ook voor de oprichting van een onderzoekcommissie, mits de stad tot rust is gekomen. Maar de rest vind ik echt onzin.’
Terwijl we Cheung Ka Yan spraken werden we zelf vanuit verschillende hoeken gefilmd. We namen maar aan dat het bij haar campagne hoorde. Na het gesprek hadden we onze hielen nog niet gelicht of de stoep werd ingenomen door zo’n twintig agenten in riot gear: beenkappen, geweren, wapenstokken, schilden en bandana’s.
Ik wilde weten wat er aan de hand was. ‘Er is een incident gemeld,’ zei een van de agenten streng. Maar op de politiemacht na was de straat nagenoeg leeg. Een argeloze voorbijganger werd om zijn ID gevraagd, evenals de baliemedewerkers van het Travel Lodge Hotel. Ze hadden geen idee waarom.
'Het incident’  - dat waren wij waarschijnlijk - zat ondertussen onderuitgezakt aan de mocktails.
Een Brit schudde zijn hoofd.  ‘Deze overmacht om niets toont maar weer hoe
paranoïde de politie in Hong Kong is. Het klopt ook niet. Het is een strijd geworden tussen de demonstranten en de politie, terwijl de strijd eigenlijk tegen het establishment is gericht.’ 
Mensen hielden hun hart vast want er hoefde maar iets te gebeuren in de zo gepolariseerde stad of de vlam sloeg in de pan. En dan zouden de autoriteiten de verkiezingen onmiddellijk stil leggen. Wonder boven wonder bleef het rustig maar de spanning steeg naarmate de tijd verstreek. Reikhalzend keek men uit naar de resultaten.