18 november 2013 - Pandafever en hervormingen

Premier Rutte was eindelijk weer eens met een handelsmissie in China, voor twee dagen, en meteen leefde de hoop op dat Nederland een Panda aangeboden zou krijgen. 'Dat gebeurt namelijk wel vaker, als er sprake is van een speciale band tussen China en een ander land’, aldus een presentatrice.
We hielden onze adem in...

Uiteraard werd breed uitgemeten hoe belangrijk Nederland is; na Duitsland zijn we de grootste handelspartner van China in de Europese Unie. Maar dat komt vooral omdat Rotterdam de grootste haven is en we dus de meeste goederen overslaan uit China, die zijn bestemd zijn voor het Europese achterland. Qua export vanuit Nederland, valt er nog een wereld te winnen (2012: Chinese export naar NL: 32 miljard euro; inclusief doorvoer via R’dam: 72 miljard euro. NL export naar China:7,6 miljard euro)
President Xi Jinping trakteerde premier Rutte op een staatsbanket. En de machtigste man van China maakte van de gelegenheid gebruik om nog maar eens te benadrukken, welke belangrijke hervormingsbesluiten de communistische partij (lees: Xi Jinping zelf) een week eerder had genomen, tijdens de 66ste plenaire vergadering.
Rutte zat er met rode oortjes naar te luisteren. Normaal gesproken zijn officiële verklaringen na een plenaire vergadering, iets om direct bij in slaap te vallen. Maar dit keer zorgden ze terecht voor opwinding. Alles op een rijtje.

Een kindpolitiek op de schop
Om de snelle vergrijzing op te vangen, wil China wil vanaf 2015 de strenge één kind-politiek versoepelen voor echtparen waarvan een ouder zelf ook enig kind is.
Een tweede kind is nu alleen weggelegd voor ouders die beiden enig kind zijn, en voor boeren in sommige streken, die een meisje hebben gekregen maar een zoon willen als opvolger.
Chinese demografen schatten dat de versoepeling kan leiden tot 2 miljoen extra geboortes per jaar (bovenop de jaarlijkse aanwas van 15 miljoen).
Gehoopt wordt dat de maatregel ook een einde maakt aan het aborteren van meisjesfoetussen, waardoor een enorme scheefgroei is ontstaan tussen mannen en vrouwen (China telt straks 24 miljoen meer jongens dan meisjes.)

Landbouwhervormingen
Ook op economisch gebied was er nieuws. Zo moet er een systeem komen dat boeren meer zeggenschap geeft over hun land, de milieuvervuiling zal harder worden aangepakt, marktwerking zal een belangrijke rol spelen in verdere ontwikkeling van de economie en op termijn mogen ook private ondernemingen actief worden in het bankwezen.
Dat klinkt allemaal heel vooruitstrevend maar experts waarschuwen voor een te groot optimisme. Want een concreet stappenplan om de voorgenomen maatregelen uit te voeren, is er nog lang niet.
Vooral de hervormingen op het platteland zijn onontkoombaar maar liggen gevoelig. Nu kunnen alleen stedelingen, die zijn geboren en getogen in een stad, en een Hukou van die stad bezitten, makkelijk privébezit opbouwen. Omdat ze voorrang krijgen bij de aankoop van betaalbare woningen. Een Hukou is een soort vergunning en verleent de eigenaar recht op huisvesting, gezondheidszorg en scholing.
Boeren bezitten ook een Hukou. Die is echter gebonden aan het platteland en verschaft ze alleen rechten in hun geboortestreek. Boeren pachten nog altijd grond van de lokale overheid. Maar die kan ze daar ook zo weer van afknikkeren als de grond meer opbrengt, door bijvoorbeeld een leasecontract met een projectontwikkelaar.
Inmiddels zijn miljoenen boeren afgekocht met een fooi en alles kwijt geraakt. Als die boeren vervolgens naar de stad trekken om hun geluk te beproeven, hebben ze nergens recht op. Voor huisvesting, gezondheidszorg en onderwijs betalen ze de hoofdprijs.
Het gevolg is een toenemende tweedeling in de maatschappij die bestaat uit de ‘haves and have nots.’ En dat zorgt - vroeg of laat - voor grote sociale onrust, de allergrootste nachtmerrie van de communistische partij.
Die ongelijkheid moet dus worden aangepakt, allereerst door veranderingen in het pachtsysteem. Maar dat zal de lokale overheden hoe dan ook geld kosten. En ze hebben volgens Chinese bronnen al een schuld van, omgerekend, 1.76 biljoen dollar.
Maar ook het Hukou-systeem moet op de schop. En daar hebben vooral de stedelingen weinig trek in. Die zien de bui al hangen, als straks ze straks alle voorzieningen moeten delen met miljoenen ‘migranten’. Op deze terreinen hebben president Xi Jinping en premier Li Keqiang dus nog heel wat gevechten te voeren,to put it mildly.
Werd er tijdens de 66ste plenaire vergadering ook nog gesproken over meer vrijheden voor Chinezen?
Het goede nieuws is dat Peking de werk- ofwel de heropvoedingskampen wil opheffen voor gevangenen (en dissidenten) met een maximale straf van vier jaar. Bovendien zal de doodstraf worden gelimiteerd. Hoeveel executies er per jaar plaatsvinden in China is onduidelijk; dat het er veel zijn wordt door niemand ontkend.
Maar verder was de toon streng. Xi Jinping laat er geen misverstand over bestaan. Hij zal het een-partij stelsel handhaven en afwijkende politieke geluiden of de roep om meer democratie, niet tolereren. Critici zullen stevig worden aangepakt en toezicht op internetverkeer wordt verscherpt. De Chinese variant van Twitter en internetsites die ruimte bieden aan miljoenen bloggers, worden beschouwd als een potentieel gevaar voor de stabiliteit.

Tijdens het staatsbanket hield Rutte zijn Blackberry angstvallig in zijn zak. Pas later, in zijn hotelkamer, durfde hij weer een tweet de wereld in te sturen...Over hoe bijzonder het wel niet was, dat hij als eerste buitenlands staatshoofd werd ontvangen in China, na dat belangrijke 66ste partijcongres!
Inmiddels is hij weer terug in Nederland.
Alleen.
Fuck!
Toch niet belangrijk genoeg voor een panda...
We zullen ermee moeten leren leven...